7 Hab Oo Dabiici Ah Oo Ilkaha Loo Cadeeyo

     Waxa Jira qodobo badan kuwaas oo saameyn ku yeesha in ilkuhu noqdaan kuwa lumiya cadaanta isuna rogaan kuwo muuq doorsama oo ka taga midabkoodii hore.

Cuntooyinka qaarkood ayaa sababi kar

a in qeybta sare ee ilkaha ee enamelka loo yaqaan ay midabkeedu uu isbedelo.

Sidoo kale waxaa ku sameysma lakab sare oo sabab u noqda in muuqaalkoodu uu huruud ama jaale u isu rogo.

Hadaba isbedelkan xaga midabka ilakaha ah waxa cadiyan lagu daweyn karaa in la joogteeyo nadiifintooda iyo dawooyinka lagu cadeeyo ilakaha.

Si Kastaba, mararka qaarkood muuqaalka ilkuhu waa huruud ama jaale, maxaa yeelay waxa meesha ka baxa qeybta adag ee enamelka marka ay burburto, waxaynu argnaa qeybta ka hooseysa ee Dentinta loo yaqaano.

Dentin asal ahaan midabkeedu waa huruud ama jaale taas oo ka hooseysa qeybta sare ee enamelka oo iyada midabkeedu uu yahay cadaan.

Halkan waxaynu ku soo tabin doonaa todoba hab oo si dabiici ah ilkaha loogu cadeyn karo.

1-  Saliidaha Ilakaha Cadeeya

     Saliidaha lagu luq-luqdo waa kuwo xiliyo hore la isticmaali jiray, waxaanay horumariyaan nadaafaada afka iyo inay ka saaraan sumaha jidhka.

Saliida qumbaha ayaa ah tan ugu caansan looguna isticmaal badan yahay sirta ka danbeysa ayaa ah urteeda wanaagsan iyo ka helitaanka faaidooyin kale oo dheeraad ah.

Saliida qumbaha waxa kale oo ku jirta lauric acid waxaanay hoos u dhigtaa bararka  iyo inay disho bakteeriyada.

Cilmibaadhisyo dhawr ah oo la sameeyey ayaa hoosta ka xariiqay in saliidaha lagu luq-luqdo ay yihiin kuwo waxtar leh oo shaqeynayna hoosna u dhigi kara bakteeriyada afka ee Streptococuss mutans, sidoo kale dahaadhka ilkaaha iyo cirid xanuunka.

Saliida qunbuhu waxa lugu luq-luqanayaa 15-20 daqiiqo taas oo awood u leh inay bakteeriyada saarto. Waana mid loo baahan yahay in la joogteeyo maalin kasta si ay hoos ugu rido dahaardhka ilkaha fuula iyo cadeyntooda ilkaha.

2-  Bikinka Soda

     Bikinku waa ilka cadeeye dabiici ah kaas oo leh astaamahaas, tanina waa sababta uu ugu caan baxay in xaga ganacsiga oo dawooyinka ilkaha lagu cadeydo qeyb ka mid ah loogu daro.

Waxay ilkaha ka qaada midabka saran ee huruuda/jaalaha ah.

Waxa uu afka ka dhigayaa mida alkali ah oo aanay suurtagal ahayn inay bakteeriyadu ku korto, daraasad la qaaday ayaa muujisay in bikin soda uu leeyahay saameyn ilko cadeyn ah oo mihiim ah.

3-  Hydrogen Peroxide

     Waa mid si dabiici ah loogu nadiifiyo sidoo kale waxay dishaa bakteeriyada afka si joogta ah. Waxyaabo badan kuwaas oo la suuq geeyo oo ilkaha lagu cadeeyo waxa ku jirta maadada hydrogen peroxide.

 Waxaad u isticmaali kartaa inaad ku luq-luqato ama inaad ku qasto oo aad ku darto bikin soda si aad ilkaha ugu cadeysid si fududna aad ugu cadayatid.

4-   Khalka Tufaaxa

Waa mid qarniyo loo isticmaali jiray khalka tufaaxu in lagula dagaaalmo waxyaabaha infakshanka/caabuqa keena iyo in si dabiici ah loogu daro waxyaabaha wax lagu nadiifiyo.

Acetic acid oo laga helo khalka tufaaxa ayaa ah mid shaqaynaysa oo leh astaamo dili kara bakteeriyada.

 Waa sababta uu khalka tufaaxu u noqday mid la isticmaali karo si loogu nadiifiyo afka, iyo in ilkaha lagu cadeeyo.

Si kastaba, isticmaalka xad dhaafka ahi, wuxu wax

 Yeeli kara ilkaha, waana inaad xadidido isticmaalkiisa.

5-    Khudrada Isticmaal

Cuntada ay ku badan tahay khudradu, waa mid u wanaagsan caafimaad jidhka iyo weliba ilkaha.

Inkastoo iyaga aan ilka lagu cadaynin, haddana cunitaanka khudrada qeydhin waxay kaa caawineysaa inay meesha ka saarto lakabka ku sameysma ilka dushooda.

Waxaana ugu caansan khudradaas Strawberryga iyo Cananiska oo kaa caawin kara cadeynta ilkaha.

Strawberrygu wuxu cadeeyaa ilkaha marka lagu daro bikin soda waana dawo dabiici ah.

Daraasad laqaad qaaday ayaa lagu ogaaday in starwberryga iyo bikin soda ay ilkaha ka qaadaan midabka isbedelay.

Cananiska, Waxa  jira doodo sheegaya in cananaasku uu cadeyn karo ilkaha.

Cilmibaadhis la sameeyey ayaa la ogaaday in dawada ilkaha inay ku jirto maadada bromelain oo laga helo cananiska ay tahay mid mihiim ah isla markaana faaido leh meeshana ka saari karta lakabka ilkaha fuula.

6-   Sonkorta Iyo Kaalshiymka

     Mar kasta oo da’da qofku korodho dabiiciyan ilkahaagu waxay isu rogaan huruud, laakiin waxa jira waxyaabo laga hortagi karo si aanay midabka ilkuhu isu bedelin.

Waa inaad xadido qaadashada cuntada iyo cabitaanada badela midabka ilkaha sida kafeyga iyo  cabitaanada soda leh.

Yaree cuntada sonkorta leh, haddii aad doonaysid ilko cad waa inaad joojisaa qaadashada sonkorta.

Cuntooyinka sonkortu ku badan tahay waxay sare u qaadaa koritaanka bakteeriyada afka ee streptococcus mutans oo sabab u ah lakabka ilkaha iyo cirid xanuunka.

Waxa haboon cunitaanka cuntada sonkarta leh ka dib in la cadaydo si dhakhso ah.

Kaalshiyam, isbedelka midabka ilkaha waxa u sabab ah marka qeybta sare enamelku uu meesha ka baxo iyo araga dentinta oo ku xigta midab ahaan huruud/jaale ah.

Sidaa awgeed waxa la soo jeedinayaa inaad qaadato xadi badan oo kaalshiyam ah si ay u adkayso enamelka kaana caawiso inay ilkahaagu noqfaan kuwo cad oo u ifaya sida luulka.

Qaadashada cuntooyinka iyo cabitaanada ku qaniga ah kaalshiyamta sida Caanaha, waxay ka hortagaan burburka enamelka ilkaha.

7-   Cadeyga Iyo Dunta Ilkaha

     Si joogta ah in loo cadeyo iyo dunta ilkaha waxay kaa caawin kartaa inay ilkahaahugu noqdaan kuwo cad.

Cadeyga  ilkaha lagu xoqaayo wuxu meesha ka saara midabka ilkaha fuula, halka dunta ilkuhu ay iyana meesha ka saarto hoosna ay u dhigto bakteeriytada afka iyo inay ka hortagto lakabka ilkaha ku sameysa.

Maalin kasta cadayga iyo dunta oo lagu daray in la joogteeyo nadiifinta ilkaha adoo bookhanaya dhakhtarka ilkaha waxay ka hortag u tahay dahaadhka ilkaha.

Waxyaabo Kale

     Dhuxusha, iyo diirka khudaarta ayaa iyana waxay kaa caawin karaan in ilkahaagu cadaan noqdaan kuwo cad, laakiin ma jiraan cilmi-baadhisyo qiimahooda, badqabkooda iyo weliba waxtarkooda qeexaya.

©Daryeel Caafimaad.com